Gestalked door de boordcomputer

In Star Trek weet de boordcomputer van de Enterprise altijd precies waar je bent op het schip. Commander Riker kan daarom op de brug aan de computer vragen wat de locatie is van de kapitein, en dan te horen krijgen dat die zich in holodek 3 bevindt. Je wordt gestalked door de computer zolang je aan boord bent.

Daar stond ik vroeger eigenlijk nooit zo bij stil.

Maar nu wel.

Als ik tegenwoordig Star Trek zit te kijken, vraag ik me wel eens af hoe dat nou beveiligd is, dat de computer alles van je weet. Je ziet daar in de serie nou nooit wat over. Het is in elk geval niet aan schip gebonden: als ze een verlaten ruimtestation vinden, kan Geordi LaForge gewoon bij alle logboeken komen, ondanks dat hij niet bij de bemanning van het ruimtestation hoort.

Misschien is het wel gebonden aan rang, gecombineerd met stemautorisatie of zo. Je hoort in de serie af en toe wel eens dat ze deurbeveiliging van een of ander appartement uitschakelen, daarvoor roepen ze een bepaalde autorisatie, die meestal bestaat uit hun naam gevolgd door één of andere code ( iets als "Authorisation Riker-Omega-Three" of zo). Dus er is wel iets van beveiliging, kennelijk gebaseerd op spraakherkenning plus een code die je uit je hoofd moet weten.

Als je dan een stem-nadoe-apparaatje hebt, moet je de echte persoon eerst verleiden tot het geven van zijn of haar echte code. Nu ik dit zit te tikken, bedenk ik me ineens dat dát ook ongeveer is wat er gebeurt in de aflevering "Ship ina Bottle": op het holodeck weet Professor Moriarty door een handig staaltje misleiding Captain Picard te verleiden tot het geven van zijn autorisatiecodes.

Hardop roepen van je autorisatie is dus alleen handig als je zeker weet dat er niemand anders meeluistert. Gelukkig weet je dat aan boord van een federatiesterrenschip meestal wel aardig zeker.

Misschien moest ik wat Deep Space Nine afleveringen gaan kijken, om eens te zien hoe ze daarmee omgaan aan boord van een ruimtestation waar Jan en alleman komt passagieren.

En je dus niet zomaar kan weten dat er alleen "veilige" oren meeluisteren.

"Op het scherm!", zei de kapitein.

Eén van de Grote Liefdes in mijn leven is toch wel Star Trek. Qua science fiction deelt Star Trek een op eenzame hoogte staande eerste plaats met Doctor "ik ben écht een gekke man met een blauw hokje" Who (en Star Wars staat met superstip op plek nummer anderhalf). En van Star Trek zie ik vooral de originele serie (TOS) en de Next Generation serie (TNG) graag terug.

Als mijn hersens dan genoeg koffie gehad hebben, vallen me soms dingen op. Bijvoorbeeld het grote scherm op de brug, de Main Viewer. Als er dan een bericht binnenkomt van een ander schip, of van het hoofdkwartier of zo, zegt kapitein Picard: "Op het scherm, meneer Worf!". En dan komt de ander op het scherm en kunnen ze kletsen, plannen smeden, onderhandelen, elkaar bedreigen en wat er nog meer nodig is om het verhaal van die aflevering te doen vlotten.

Dat was wat, toen het zo begin jaren 1990 uitgezonden werd. Videobellen, en dan nog zulke goede kwaliteit en zomaar tussen allerlei vreemde schepen van vreemde makelij en ver weg in de ruimte waar je geen telefooncentrales of ptt-monteurs had en zo. Het stond best wel superfuturistisch, dat je zomaar op een knopje kon drukken of iets kon zeggen en dat je dan kon videobellen.

Snel vooruitspoelend naar tegenwoordig, is het eigenlijk helemaal niet zo'n Ding meer. We videobellen elke dag met collega's, leveranciers, klanten, vrienden, familie en andere mensen die ergens anders op ons aardbolletje rondlopen. Via Skype of Facetime of zo'n soort app. Elke laptop of smartphone heeft tegenwoordig een microfoon en een camera aan boord en de Mensen Die Het Weten Kunnen waarschuwen regelmatig dat die dingen zo vastgeknoopt zitten aan internet dat slechteriken ze op afstand aan kunnen zetten en dat je er daarom een stickertje of een post-it overheen moet plakken.

Met de technologie van tegenwoordig is het meer verbazingwekkend dat in Star Trek een brugofficier iets moet doen om het telefoontje op het Grote Scherm te zetten, en dat je niet gewoon tegen de computer kunt roepen: "zeg computer, zet dat telefoontje eens even op 't scherm". Je kunt de computer in Star Trek tenslotte om een heleboel andere dingen wel vragen, zoals waar bemanningsleden uithangen op het schip (wat wel weer betekent dat je aan boord 100% van de tijd gestalked wordt door de boordcomputer, trouwens, dus hoezo privacy?).

Al begint ook dat praten tegen de boordcomputer zo zoetjesaan al een beetje op gedateerde sci-fi te lijken. Siri, Cortana en hun familie schijnen steeds volwassener en bruikbaarder te worden, volgens mijn kennissen. Zelf gebruik ik ze niet, ik vind het ongemakkelijk om te kletsen tegen mijn telefoon. Maar het kan, in elk geval, en het werkt min of meer fatsoenlijk ook nog, kennelijk.

Stel dat over tien of twintig of weet ik hoeveel jaar de zelfrijdende auto's echt doorbreken.

Zouden we dan met ons allen heel nostalgisch terugkijken naar TOS en TNG?

En ons verbazen over het feit dat niemand toentertijd bedacht had dat ze in de 24ste eeuw misschien wel zelfvliegende ruimteschepen zouden kunnen hebben?

Klingon zijn of niet Klingon zijn?

Bron: Memory Alpha, the Star Trek wiki

Bekentenis:

Ik ben een Star-Trek-liefhebber. Nou ja, meer een fan eigenlijk. Een trekkie. De meeste mensen wisten dit al, denk ik , trouwens. Dus een echt schokkend nieuwtje is het niet. Dat krijg je als je zo'n flap-uit bent als ik.

Ik ga nooit naar conventies en zo, en ik heb geen Star-Trek-kleding en alles (al lijkt me dat stiekem wel heel erg cool). Maar toch ben ik een fan. Wat me er aan aantrekt, is - naast de techniek uiteraard - de manier waarop de mensen aan boord van vooral de NCC 1701-D met elkaar omgaan.

Ze accepteren de ander zoals die is. Geen vooroordelen of kinderachtig kleutergedrag. In een gemeenschap met zo veel verschillende culturen als de bemanning van de Enterprise zal die volwassen en verstandige houding ook wel bittere noodzaak zijn. En natuurlijk, veel afleveringen van de serie draaien juist er om dat iemand er niet mee kan omgaan. Het verhaal is dan hoe diegene er dan wel mee leert omgaan. De aflevering "Half a Life" is daarvan een goed voorbeeld. Maar toch. Het blijft een mooi utopisch voorbeeld. En meestal als ik naar Star Trek zit te kijken, neem ik me weer voor om mijn best te doen ook zo'n verstandig persoon te zijn met het ethisch kompas de juiste kant op wijzend. 

Maar af en toe heb ik een periode, dat dat brave goederige gedoe mij even niet trekt. Dan ben ik een recalcitrante, tegendraadse bui, moe van een lange periode zelfbeheersing waarin ik alle kwade, geërgerde, vinnige en bitse woorden ingeslikt heb en in plaats daarvan brave en verstandige dingen heb gezegd. Want dat is immers goed, verstandig zijn. Maar soms is de emmer van zelfbeheersing leeg. 

En dan vind ik ineens hele andere dingen leuk aan Star Trek dan normaal. 

Dan zoek ik de afleveringen op waar veel Klingons in voorkomen. Want dat zijn geen braveriken. Scherpe taal, scherp karakter, scherpe cultuur en scherpe wapens. Dat is Klingon. En die stoere kleren natuurlijk, met van die klauwpunten op de schouders en de schoenen en die grijzige lange leren jassen en zo. Van Worf leren hoe je met een Bat'leth of een D'k tagh moet vechten. Überhaupt leren vechten. 

En diep in mijn hart zou ik dan best eens een keertje als Klingon verkleed rond willen lopen op zo'n Star-Trek-conventie. En van die onverstaanbare dingen zeggen. Stiekem van tevoren zinnetjes instuderen op de website van het Klingon Language Institute. En in het algemeen een stoere en vooral eigenwijze Klingonse zijn, en niet de dingen doen en mezelf gedragen zoals "het hoort". Al hoor je je als Klingon weer overdreven zorgen te maken over eer, iets waar wij mensen niet zoveel mee hebben. Of tenminste niet zoveel als de Klingons. 

Diep in mijn hart zou ik het best wel eens een keertje willen ervaren.

Want hoe zou dat nou eigenlijk zijn, Klingon zijn?

(Meer lezen over Klingon kan op Memory Alpha: http://en.memory-alpha.org/wiki/Klingon)

Accepteren waar je het niet mee eens bent, is soms best lastig.

Soms heb ik een periode dat ik weer even helemaal Star-Trek-fan ben. Dan zit ik in mijn vrije tijd thuis voor de buis om alle DVDs van de originele serie of The Next Generation serie te kijken. Zo rond de feestdagen had ik weer zo'n periode, en omdat er een heleboel heel verschillende culturen op de ruimteschepen rondlopen, krijg je soms dingen voorgeschoteld die je maar heel raar vindt.

Zo is er een aflevering, Half a Life geheten, waarin de flamboyante Lwaxana Troi verliefd wordt op een zekere Timicin. Deze wetenschapper is aan boord van de Enterprise als Lwaxana aan boord komt, en hij is bezig met een serie experimenten. Ze worden verliefd op elkaar, en alles lijkt in eerste instantie op een "ze leefden nog lang en gelukkig"-sprookje, totdat Lwaxana, tegelijk met de kijker, er achter komt dat Timicin op het punt staat om aan een ritueel te beginnen dat in zijn cultuur de “Resolution” heet. 

Dat blijkt een ritueel te zijn dat ze op Timicins thuisplaneet uitvoeren als ze zestig jaar worden, en dat feitelijk een rituele zelfmoord is. Hij probeert aan Lwaxana (en daarmee gelijk aan ons kijkers) uit te leggen dat het beschouwd wordt als iets moois en nobels; je bespaart je kinderen de vernederingen van de ouderdom. Na wat meer uitleg komen we er achter dat in die cultuur waardigheid en zelfstandigheid heel belangrijk zijn, en dat men liever zichzelf het leven beneemt dan weggestopt te worden in een bejaardentehuis, of hun kinderen de schande van mantelzorg te moeten aandoen. 

Totaal niet mijn kopje thee, maar goed, het is dan ook een totaal andere cultuur waar het om gaat.

Iedere keer dat ik die aflevering zie kan ik er met mijn hoofd niet bij, bij die gedachtengang. Ik vind die hele Resolution maar niks. Onze Lwaxana snapt het ook niet, en doet alles wat ze kan om Timicin er van te overtuigen dat hij niet door moet gaan met het ritueel. Maar ze verliest uiteindelijk, want Timicin besluit om het toch te doen. Waarop ze ruzie krijgen en niet al te vriendelijk afscheid nemen.

Maar in de volgende scène, waar Timicin de transportkamer binnenkomt om naar zijn thuisplaneet te vertrekken, ziet hij dat Lwaxana staat te wachten met een klein koffertje bij zich. "Het is toch de gewoonte dat de mensen die van je houden bij je zijn met die resolution?", vraagt ze. Hij knikt. "Nou dan!", zegt ze en gaat zeer beslist op één van de transporterpads staan.

En dat vind ik dan toch wel weer ontzettend bijzonder.

To explore strange new worlds...

Had ik een poosje geleden een paar weken dat ik afleveringen van Zorro keek – noodgedwongen via YouTube – op het moment heb ik de gewoonte opgepikt om Star Trek afleveringen te kijken. Dat hoef ik niet via Youtube te doen, want ik heb tien DVD-boxen in de kast staan. Drie van de originele serie en zeven van The Next Generation. En met TNG ben ik nu bezig.
Ik ben lekker onlogisch begonnen met de laatste aflevering van het laatste seizoen en werk zo terug tot aan het begin. Omgekeerd chronologisch dus. Maar wederom valt het mij op dat ik sinds mijn Common Sense cursus anders naar dingen kijk dan voorheen. Ik kijk bijvoorbeeld anders naar het door de Starship-captains getoonde leiderschap.

Een mooie tegenstelling op dat vlak is te vinden in de aflevering "Chain of Command". In die aflevering (hij is nogal lang en dus in twee stukken gehakt; eigenlijk dus twee afleveringen) wordt er vanuit het Cardassische Rijk een bepaald soort straling opgevangen. Ik weet niet meer wat voor straling, maar dat maakt voor het verhaal niet uit. In elk geval wordt onze Captain Jean-Luc Picard het commando van de Enterprise ontnomen en hij wordt op een missie gestuurd naar Cardassië om de bron van de straling te ontmantelen. Eénmaal bij de bron blijkt dat het om een val gaat, Captain Picard wordt gevangen, gemarteld (hoort er bij in Cardassië) en aan het eind van de aflevering bevrijd. Zijn commando over de Enterprise wordt overgenomen door ene Captain Edward Jellico.

De tegenstelling tussen die twee is immens.
Zo groot als de Grand Canyon ongeveer.

Captain Picard is iemand is die zegt: "Als ik wil dat jullie springen, beleg ik een vergadering in welke ik van jullie wil horen of dat een goed idee is en welke alternatieven er zijn". Alleen in een direct noodgeval – waarvan er meer dan genoeg in de serie zijn trouwens – treedt hij daadkrachtig op. Voor de rest geeft hij zijn bemanning graag alle ruimte om hun mening te ventileren en hij luistert ook echt naar die meningen.

Hij heeft dan ook een bemanning die bestaat uit zelfstandige, mondige en pro-actieve mensen die voor hem door het vuur gaan (in één aflevering zelfs bijna letterlijk).

Captain Jellico blijkt heel anders in elkaar te zitten. Hij blijkt iemand te zijn die simpelweg zegt: "Als ik zeg spring, dan springen jullie. En wel nu. En wel omdat ik de baas ben en jullie niet en je doet maar wat ik zeg". Die houding valt bij de bemanning van de Enterprise niet in goede aarde, First Officer William Riker en Counselor Deanna Troi doen wat ze kunnen. Met als effect dat Commander Riker op non-actief wordt gesteld en Counselor Troi "in charge of moral" wordt gemaakt (pardon??). Naarmate het commando van deze Captain Jellico langer duurt, zie je steeds meer mensen van hoog tot laag de hakken in het zand zetten, en heeft de Captain steeds meer moeite om zijn bevelen uitgevoerd te krijgen.

Aan het eind van het verhaal keert Jean-Luc Picard terug als Captain van de USS Enterprise, en heel de bemanning haalt opgelucht adem.


Of Captain Picard strikt Common Sense handelt weet ik niet zo goed – volgens mij gaat hij af en toe misschien wel een beetje "de fout in" - maar ik weet wel onder wie ik liever zou dienen als ik bij Starfleet zou zitten!

Captain Picard is mijn voorbeeld, een leider als hij wil ik ook worden.

Ciao,
Ingrid.