Doe normaal!!

Als ik terugdenk aan vroeger, toen ik nog op school zat en nog een eigenwijs kind was en dus de nodige opvoeding nodig had van ouders en leraren, kreeg ik regelmatig de vermaning "Doe normaal!" of anders "Gedraag je!". Wat meestal betekende: "houd je mond want ik ben wat aan het uitleggen aan de klas en ik wil niet dat iemand er doorheen kletst". Zeer begrijpelijk. Als ik de docent was geweest had ik misschien wel hetzelfde gezegd.
We zijn nu een flink aantal jaren verder, en je zou zeggen dat ik dat inmiddels allang vergeten ben en over dat eigenwijze kind heengegroeid ben. Soms komt - met het eigenwijze kind - die herinnering weer terug, en hoor ik in gedachten weer "doe normaal" tegen me geroepen worden. Laatst gebeurde me dat weer eens, en toen vroeg ik me ineens af: "maar wat is dat dan eigenlijk, normaal doen?". Daar had ik nog nooit eerder echt bij stilgestaan, maar ineens kwam die vraag mijn hoofd binnenfloepen, ondanks dat ik al eerder met normaal geworsteld heb (wat hier terug te lezen is). En ik had er geen antwoord op. Dat schreeuwt natuurlijk om nader onderzoek want ik kan er ab-so-luut NIET tegen om iets niet te snappen, dan word ik helemaal iebelig en chagrijnig.

Toen ben ik eens voorzichtig om me heen gaan kijken om te zien of ik kan uitvissen wat mensen zoal onder normaal verstaan, en - zoals mijn GBV*) mij al stiekem souffleerde - normaal is voor iedereen anders. Het hangt helemaal af van waar je wiegje stond en wie je ouders waren en wat voor opvoeding je gehad hebt en welke denkbeelden je als volwassen mens ontwikkeld hebt enzomeer. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar het volgende lijstje van tegenstellingen:

• sommige mensen vinden dat een vrouw een burka of niqab moet dragen, anderen vinden dat abnormaal en vinden dat mensen zo veel of weinig om het lijf moeten hebben als ze zelf willen. Naturisten vinden het zelfs normaal om helemaal bloot te lopen.
• sommige mensen vinden het normaal om stil te zijn tijdens de twee minuten stilte op 4 mei, anderen hebben er geen problemen mee om een flink potje te gaan schreeuwen tijdens die twee minuten.
• sommige mensen vinden het normaal om getrouwd en trouw te zijn, anderen vinden het normaal om vrijgezel te zijn en een hele harem aan vriendjes en vriendinnetjes te hebben.
• sommige mensen vinden het normaal om op wintersport te gaan en anderen moeten daar niet aan denken en gaan liever naar de zon of blijven gewoon thuis.
• sommige mensen vinden dat kinderen hun mond moeten houden als grote mensen praten, anderen vinden dat kinderen ook hun zegje moeten kunnen doen.
• sommige mensen vinden het normaal dat vrouwlief thuisblijft en voor het huishouden en de kinderen zorgt, anderen vinden het normaal dat ook vrouwlief een baan heeft en financieel onafhankelijk is.
• Meneer Mubarak vindt het normaal om de president van Egypte te zijn, maar een groot aantal van zijn onderdanen vinden dat niet normaal en demonstreren al heel lang op het Tahrirplien in een poging om hem weg te krijgen.
• een heleboel spanjaarden vinden het normaal om naar stierenvechten te gaan kijken, dieren- en natuurbeschermingsorganisaties vinden dat niet normaal en proberen dat te stoppen.
• een hoop engelse mensen vinden de traditionele engelse vossenjacht normaal, de engelse regering besloot een paar jaar geleden om dat niet meer normaal te vinden en maakte een wet die de vossenjact verbood.
• bankiers vinden het normaal om zo snel na de kredietcrisis alweer hele hoge salarissen en bonussen te krijgen, diverse regeringen vinden dat helemaal niet normaal en maken ruzie met de heren en dames bankiers.

En als je in de geschiedenis kijkt, zijn er ook in het verleden heel veel mensen geweest die het met elkaar niet eens waren over deze vraag. Ze waren het soms zelfs zozeer met elkaar oneens over wat nou normaal is wat niet, dat er een hoop ellende uit voort kon komen:

• in de middeleeuwen vonden wijze kruidenvrouwtjes het normaal om hun best te doen de mensen in hun omgeving te helpen met hun kruidenkennis en zo mogelijk te genezen. De mensen van de katholieke kerk vonden dat niet normaal en zorgden er met Malleus Malleficarum in de hand voor dat ze op de brandstapel terecht kwamen.
• Julius Caesar vond het normaal dat Alexander de Grote zoveel bereikt had en ging half europa veroveren voor Rome om niet voor meneer Alexander onder te doen.
• Spaanse conquistadores in de 16e en 17 eeuw vonden het normaal om christen te zijn en gingen de Zuid-Amerikaanse mensen dwingen om ook christen te worden.
• Meneer Hitler vond het normaal om te vinden dat joden "untermenschen" zijn, maar de meesten van ons vinden dat - gelukkig - niet normaal.
• De oude Romeinen vonden het normaal om hun keizer te aanbidden als ware hij God/Jupiter. Vroege christenen vonden dat niet normaal en belandden in de arena.
• De toch wel heel nederlandse West Indische Compagnie vond het in de gouden eeuw normaal om mensen te "vangen" in Afrika en die dan als slaaf te verkopen in Amerika. Tegenwoordig vinden de meeste mensen dat niet normaal maar barbaars.
• in de negentiende eeuw in Noord-Amerika vonden de mensen die in de staten van de Confederatie woonden, het normaal om slaven te houden. De mensen van de Federatie vonden dat niet normaal.

En zo zijn er nog veel meer dingen te bedenken die voor iedereen anders zijn en soms zelfs zozeer anders dat het onwijs veel ellende geeft. Normaal is dus afhankelijk van je cultuur, je opvoeding, je gezond verstand, en ook is normaal afhankelijk van de tijd waarin je leeft. En om ellende te voorkomen (of te genezen) is het eigenlijk ook wel handig als je dat beseft, zodat je er met elkaar over kunt praten (het gemeenschappelijk begrip over het begrip normaal verhogen dus in managementspeak).

Helaas roept het besef dat normaal voor iedereen anders is bij mij wel weer een hele reeks erg lastige nieuwe vragen op.

Want als normaal voor iedereen anders is, wat is normaal dan voor mij? Welke afspraken heb ik daarover bewust of onbewust met mezelf gemaakt? En als normaal ook in verschillende tijden steeds weer anders is, zijn die afspraken tussen mij en mezelf die ik ooit gemaakt heb dan nog wel handig, of moet ik die hoognodig herzien? En als mijn normaal heel erg afwijkt van het normaal van anderen - en ik dus als "raar" of "excentriek" beschouwd word door veel mensen, vind ik dat dan erg en moet ik me schamen of vind ik dat niet erg en mag ik trots zijn op mezelf en mijn-anders-zijn?

Ik hoop het laatste. Trots zijn op jezelf is zoveel leuker dan je schamen voor jezelf!

In ieder geval, genoeg interessante vragen voor diepe overpeinzingen en in het verlengde daarvan volgende blogjes om jullie deelgenoot te maken van mijn vorderingen, dus toch eens gaan kijken of en hoe ik antwoorden op die vragen kan vinden.

Zoektochttips moogt U natuurlijk altijd mailen!

Ciao,
Ingrid.

*) GBV = Gezond BoerenVerstand